Top

Biblia Horroru

Na początku był lęk...

Skandynawski horror

Powrócili

Håndtering av udøde/ Nieumarli (2024)

Kiedy wbrew stwierdzonemu zgonowi serce Evy na nowo zaczyna bić lekarze w żaden sposób nie są w stanie wyjaśnić tego fenomenu. W innej części Oslo ożywa ukochany wnuczek Mahlera, a jeszcze w innej do życia wraca Elisabeth. Zmarli wstają z grobów, ale ich nowe życie niczym życia nie przypomina, zaś ich ciała zdają się być jedynie pustą powłoką.

„Nieumarli” norweskiej reżyserki Thea’y Hvistendahl powstał na podstawie powieści Johna Ajvide Lindqvist’a „Powroty zmarłych” z 2005. Szwedzki autor jest zresztą współtwórcą scenariusza. Jego dorobek powinien być Wam znany. Jeśli nie mieliście okazji czytać jego „Ludzkiej przystani”, którą zachwycałam się ubiegłego lata to z pewnością obił Wam się o uszy tytuł „Pozwól mi wejść” – mamy aż dwie głośnie ekranizacje tej wampirycznej historii. Sama już pilnie notuję tytuł powieści, na podstawie której nakręcono „Nieumarłych” i zamierzam na nią zapolować.

Tym razem, nie duchy, nie wampiry, a zombie straszą w opowieści Szweda. Chyba mogę ich nazwać zombie? Robię to jednak ostrożnie licząc, że nie zwabię w tej sposób poszukiwaczy produkcji, których fabuły kręcą się wokół head shotów. Nie bez powodu obok kategorii horror, znajdujemy kategorię dramat, bo film raczej nie był szyty z zamiarem przestraszenia kogokolwiek, nie mniej ukłony w stronę gatunkowych prawideł czyni. Takie to dziwadełko.

„Nieumarli” przypominają, że kurczowe trzymanie się życia nie przynosi niczego dobrego. Kto umarł ten nie żyje i to powinno wystarczyć za całą pointe istnienia. Niestety z niewyjaśnionych przyczyn, pewnego lata w Oslo zmarli wstają ze swoich świeżo usypanych grobów, lub tak jak Eva, wykazują funkcje życiowe zaraz po stwierdzeniu zgonu. Uparte ciało dalej żyje mimo, że dusza zdążyła ulecieć. Zmarli przypominają woskowe figury, ich ciała już poznały proces rozkładu, a mimo to żyją jakąś atrapą życia co tchnie w serca ich bliskich nową nadzieję.

Śledzimy losy trzech rodzin, które próbują odnaleźć się w tej nowej sytuacji. Więcej tu milczenia niż w japońskich horrorze z lat ’90, a cisza ta jest na swój sposób przejmująca i doskonale koresponduje z głównym wątkiem. Jest szaro i ponuro, w krainie umarłych nie ma promieni słońca. Depresja, marazm i zastój. Samotny spacer po starym cmentarzu, albo zgubiona droga na pustkowiu. Od czasu „A ghost story” z 2017 roku nie widziałam tak przygnębiającego obrazu. Scena z królikiem złamała mi serce. Nie miejcie złudzeń, śmierć czyni z ludzi przeciwników życia. Bardzo kameralne, nastrojowe i zabójczo przygnębiające kino.

Moja ocena:

Straszność: 1

Fabuła: 7

Klimat: 10

Napięcie: 6

Zaskoczenie: 5

Zabawa:7

Walory techniczne: 9

Aktorstwo: 8

Oryginalność: 8

To coś: 9

70/100

W skali brutalności: 1/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Wierny jak pies

Meg, deg & Frank/ Dobry piesek (2022)

Za pośrednictwem aplikacji randkowej studentka Sigrid poznaje przystojnego Christiana. Młodziana o dość introwertycznej naturze, który jednak pociąga ją na tyle by zakończyć randkę w łóżku. Nazajutrz dziewczyna doznaje szoku bowiem odkrywa, że w pięknym domu Christiana mieszka ktoś jeszcze: człowiek- pies, a raczej człowiek w kostiumie psa. Tłumaczenia Christiana, że jego przyjaciel Frank dobrowolnie wciela się w taką rolę na niewiele się zdają, bo Sigrid ucieka w popłochu. Dopiero rozmowa z przyjaciółką pozwala jej dostrzec plusy znajomości z Christianem i przekonać do jej kontynuowania. Sigrid zaczyna coraz więcej czasu spędzać w towarzystwie Christiana i Franka i gdy powoli przekonuje się do tego dziwnego układu dowiaduje się co leży u jego podstaw.

„Dobry piesek” to reżyserski debiut Viljar Bøe powstały na podstawie jego własnego pomysłu i scenariusza. Film o raczej skromnym budżecie, ale za to z dużymi aspiracjami na wzbudzenie społecznych dyskusji. Choć sam twórca twierdzi, że nie zamierzał uderzać w miłośników fetyszu puppy style, ba nawet nie widział, że coś takiego jest, to jednak mamy tu do czynienia z obrazem właśnie takiego przypadku podkręconego do ekstremum. Erotyka władzy jest zresztą bardzo popularnym motywem i wcale nie wymyśliła jej autorka „Pięćdziesięciu twarzy Grey’a” 😉 Relacje międzygatunkowe- także te romantyczne również nie są autorskim odkryciem Bøe i pojawiają się nawet w bajkach.

I właśnie o władze tu chodzi. Christian jest dziedzicem fortuny, wymarzonym księciem, ale ma pewien defekt, typowy dla książąt – lubi rządzić. Lubi to tak bardzo, że postanawia sprowadzić drugiego człowieka do roli domowego pupila. Tresura i posłuszeństwo, odczłowieczenie, odebranie tożsamości. Reakcja Sigrid wcale nas nie dziwi- chory pojeb, trzeba wiać. Natomiast jej decyzja o powrocie, zaraz po tym, jak jej bestie uświadamia jej kim jest jej randka, już budzi nasze wątpliwości. Już nawet nie chodzi o kwestie moralne, empatię, tylko o zdrowy rozsądek, instynkt samozachowawczy. Jeśli facet zrobił ze swojego kumpla psa, to co zrobi z dziewczyny…?

Na konsekwencje jej decyzji nie trzeba długo czekać. Wspólny wypad z ukochanym i jego pupilem otwiera jej zaspane oczka, ale na zerwanie się ze smyczy jest już za późno.

Lovecraft napisał kiedyś obszerny esej na temat miłośników kotów i miłośników psów, stawiając ich w kontrze. Wysunął tam argument, że miłośnicy psów tym różnią się od kociarzy, że preferują relacje oparte na posłuszeństwie i podporządkowaniu. Czepią radość z przebywania z towarzyszem, który będzie im podległy, który podda się tresurze. Nikogo nie urażając Christian pasuje tu jak ulał.

Okrutna to baśń o złym księciu i głupiej białogłowej. Seans budzi nie tyle grozę co psychiczny dyskomfort wyższego rzędu.

Moja ocena:

Straszność:2

Fabuła:7

Klimat:7

Napięcie: 8

Zabawa:7

Zaskoczenie:5

Walory techniczne:7

Aktorstwo: 7

Oryginalność: 7

To coś: 6

63/100

W skali brutalności: 2/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Klątwa Samów

Forbannelsen/ Przekleństwo (2022)

Norwegia, rok 1918. Pastor Lauritz Smith otrzymuje od diecezji misję wniesienia świątyni z myślą o osadnikach z lokalnej firmy wydobytniczej. Jako miejsce budowy kościoła wybiera kamieniste wzgórze będące od wieków miejscem pochówku Samów. Miejsce zostaje bezceremonialnie oczyszczone ze szczątków co  ściąga na rodzinę księdza klątwę.

„Przekleństwo”, horror nastrojowy w reżyserii norweskiego twórcy Henrika Dahlsbakkena dobiera się do problemu społecznego podziału na ziemiach skandynawskich gdzie lud Samów jest dyskryminowany na niemal każdej płaszczyźnie. Dzikusy z lasu, poganiacze reniferów, koczownicy. Pastor Lauritz  podjął się heroicznego czynu przygarnięcia Samskiej dziewczynki – a może raczej podjęła się tego jego małżonka. Sam wydaje się tym nieco zawstydzony i nawet na pytania swoich wiernych o pochodzenie dziecka, kryguje się i winą za ten szlachetny zryw obarcza żonę.

Filmowe wydarzenia ogniskują się wokół rodziny księdza, choroby małżonki i 'oswajania’ małej dziewczynki, która trafia pod ich opiekę. Pastora najbardziej zajmuje jednak sprawa budowy świątyni, która wkrótce nieszczęśliwie spłonie, winny za ten czyn zostanie surowo ukarany, ale to dopiero wierzchołek całej góry nieszczęść.

Ten film jest dziwny i mówię to bez ogródek. Twórca nie naświetla nam zbytnio sytuacji owej tytułowej klątwy. Możemy mieć wątpliwości, czy w ogóle o jakiejkolwiek klątwie może tu być mowa, a może wszystkie wydarzenia są zwyczajnie konsekwencją ludzkich uczynków i projekcją ludzkiej psychiki. Nie wiem co wydarzyło się podczas podróży Oskara i pastora na daleki Madagaskar, nie znamy pochodzenia dziewczynki, którą zastaje po powrocie w ramionach swojej małżonki. Więcej nie wiemy, niż wiemy.

Horroru w mainstreamowy rozumieniu mamy tu jak na lekarstwo. Jest natomiast dużo niepokoju, pomieszania i posępnych krajobrazów. Te ostatnie są doskonałym budulcem klimatu grozy. Osobiście dużo bardziej przejęłam się obserwacją dwoistych moralnie poczynań naszego klechy o ewidentnie perwersyjnych zainteresowaniach niż tytułowym zamieszaniem i miało ono dla mnie bardziej ludzki wymiar niż demoniczny pomimo pewnej symboliki. Nie mniej uważam produkcję za udano. No, cóż, lubię takie zamulacze, co to w sumie nie wiadomo o co chodzi, ale na bank dzieje się coś złego. Tak więc film dla odszczepieńców mojego pokroju, reszta powinna omijać.

Moja ocena:

Straszność: 1

Fabuła:7

Klimat:9

Napięcie:5

Zabawa:6

Zaskoczenie: 5

Walory techniczne:9

Aktorstwo:8

Oryginalność: 7

To coś:8

65/100

W skali brutalności: 1/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Magiczne dzieciństwo

Niewiniątka/ De uskyldige (2021)

Ida ma dziewięć lat gdy wraz z rodzicami i autystyczną starszą siostrą Anną przeprowadzają się na dość ponure blokowisko. Dziewczynce udaje się zaprzyjaźnić z miejscowymi dzieciakami Aishą i Benem. Obydwoje posiadają niezwykłą zdolności które np. pozwala komunikować się z niemówiącą Anną. Niezwykłe zdolności to też niezwykłe możliwości, niekoniecznie właściwie wykorzystywane.

O „Niewiniątkach” norweskiego filmowca Eskila Vogta było już dość głośno gdy sama trafiłam na ten tytuł. Ów rozgłos zapewniły pospołu porównania filmu do mega popularnego „Stranger things” oraz dość kontrowersyjna dla niektórych tematyka. W mojej ocenie ze „Stragner Things” film ma raczej niewiele wspólnego, chyba, że skupimy się na najbardziej wierzchniej jego warstwie: dziecięcy bohaterzy i nadprzyrodzone zjawiska.

„Niewiniątka” mimo, że nie operują typowymi dla świata horroru środkami wyrazu (wyłączając jedną traumatyzującą scenę), są filmem dość upiornym z uwagi na kontekst. Mamy tu bowiem do czynienia z małym gangiem cudotwórców, którzy każdorazowo przesuwają granicę tego co moralne, dobre, dozwolone. Ida robi tu poniekąd za bufor, mało skuteczny, ale widać jak jej oczy rozszerzają się w przerażeniu, jak dopadają ją dylematy dotyczące szczególnie działań Bena. Dziewczynka niczym Alicja trafia nagle do krainy czarów, której nierozumie. To tez fantastyczne studium małych umysłów, które pozbawione nadzoru pobudzają się nawzajem do eksperymentów nad człowieczeństwem. Sam twórca przyznaje, że inspiracją do scenariusza były dla niego obserwacje jego własnych dzieci (Ups).

Taki obraz dzieciństwa odbity w krzywym, magicznym zwierciadle. Dziecięca perspektywa ukazująca jak bardzo różni się świat postrzegany przez dorosłych od tego postrzeganego przez dzieci. Dobre kino, utrzymane w jasnej, chłodnej estetyce, z dobrą obsadą – uwagę przykuwa szczególnie kreacja roli autystycznej Anny – przemyślany i zrealizowany zgodnie z formułą nowej fali horroru.

Moja ocena:

Straszność: 2

Fabuła: 8

Klimat:8

Napięcie:7

Zaskoczenie:6

Zabawa:7

Walory techniczne: 8

Aktorstwo: 8

Oryginalność: 8

To coś:8

70/ 100

W skali brutalności: 3/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Potomek

Hatching aka Pahanhautoja (2022)

Dwunastoletnia Tinja trenuje gimnastykę pod surowym okiem swojej matki. Dziewczynka musi sprostać nie tylko jej oczekiwaniom, ale także oczekiwaniom publiczności, pozyskanej przez matkę drogą kanału video o idealnym życiu jej rodziny. Pewnego dnia samotna dziewczynka znajduje w okolicy domu ptasie jajo. W tajemnicy przed domownikami ukrywa je w swojej sypialni i otacza opieką, ciekawa co też się z niego wykluje. W końcu na świat przychodzi pisklak, ale nie zwyczajny. Jajko bowiem urosło do ogromnych rozmiarów, a to co się z niego wykluło jest człekokształtną istotą. Istotą, która zdaje się nie mieć dobrych zamiarów wobec otaczających Tinje ludzi.

„Hatching”, koprodukcja Finlandii i Szwecji doskonale wpisuje się w nową falę horroru. W mojej ocenie, która uległa bezsprzecznemu zachwytowi, stanowi połączenie body horroru (takiego mocno w stylu Cronnenberga) z horrorem psychologicznym – horrorem relacji międzyludzkich, tak to pozwolę sobie nazwać.

Głównym tematem obrazu debiutującej Hanny Berholm jest wątek macierzyństwa. Wszystko zaczyna się od matki, matki toksycznej, apodyktycznej i zupełnie niewrażliwej na potrzeby swojej córki – na niczyje generalnie poza jej własnymi. Kobieta ta, zimna jak lód hoduje pod swoim dachem trójkę zastraszonych rekwizytów filmowych: zahukanego męża pantoflarza, który godzi się by przyprawiać mu rogi, emocjonalnie uwstecznionego syna i córkę, która ma stanowić przedłużenie swojej matki – podporządkowana, samotna, z przyklejonym uśmiechem i gładkimi włosami. Wszyscy oni pięknie prezentują się na zmontowanych przez Panią Domu filmach, kręconych na potrzeby kanału „Idealne życie”. Jasne światło żywcem wyrwane z planu „Midsommar. W biały dzień” nie uwzględnia istnienia żadnego cienia. Możemy dobrze przyjrzeć się wszystkim okropnościom i niemal zajrzeć pod skórę bohaterom tego dramatu.

W końcu matką zostaje też Tinja przygarniając do swojej sypialni ptasie jajo. Przypuszczam, że pochodzi ono od ptaka, któremu to matka dziewczynki brawurowo skręciła kark pośrodku jaśniejącego salonu. Dziewczynka opiekuje się jajkiem, a ono rośnie. Nie trzeba być wybitnym analitykiem ludzkiej psychiki by dostrzec w tym analogię do wzrastającego w Tinji gniewu. Wszystkie złe emocje, stłamszone potrzeby i ukrywane pragnienia kontenerują się w jajku. Nie trudno się domyślić, że nic dobrego się z tego nie wykluje. Aluzja do „Potomstwa” Cronnenberga jest aż nazbyt czytelna.

To co przychodzi na świat jest tak brzydkie i pokraczne jak tylko można to sobie wyobrazić. Spece od efektów stanęli na wysokości zadania, zaś reżyserka postanowiła nie ukrywać przed wzrokiem widza niczego co ma szansę szokować lub obrzydzić. Jak wspomniałam pisklak nie ma dobrych zamiarów, ale jakże mógłby je mieć będąc projekcją zła utajonego. Może po prostu dziewczynka wykluła sobie matkę, która będzie ją chronić i kochać? Nie chce Wam zdradzać szczegółów jego poczynań, dość, że znacie już kontekst. Finał nie powinien Was zaskoczyć, ale chyba nawet nie miał takiego zamiaru. Przekaz jest silny, klimat duszący od unoszących się w powietrzu toksyn. Samotność, gorycz, potworność. Osobiście będę czekać na nowe filmy reżyserki, ciekawa, co też się z tego wykluje.

Moja ocena:

Straszność: 3

Fabuła: 8

Klimat:9

Napięcie:6

Zabawa:8

Zaskoczenie:5

Walory techniczne: 9

Aktorstwo:8

Oryginalność:8

To coś:9

73/100

W skali brutalności: 2/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Proszę nie pukać

Knackningar/ Pukanie (2021)

Po zakończeniu leczenia psychiatrycznego Molly zaczyna nowy rozdział życia. Wprowadza się do wynajętego mieszkania i stara się żyć normalnie. Niestety to co się dokoła niej dzieje zdecydowanie od normy odbiega. Kobieta słyszy dochodzące z sąsiedztwa dźwięki, które interpretuje jako wołanie o pomoc. Próbuje zbadać sprawę na własną rękę rozpytując wśród lokatorów, a w końcu wzywa policję. Wszystko na nic. Zdaje się, że pukanie z sufitu słyszy jedynie Molly.

Reżyserski debiut pochodzącej ze Szwecji Fridy Kempff powstał w (raczej luźnym) oparciu o opowiadanie Johana Theorina pod tym samym tytułem. Poznajemy tu Molly, kobietę w bliżej nieokreślonym wieku, na której twarzy odciśnięte zostało piętno dramatycznych przeżyć. Dowiadujemy się, że przed pobytem w szpitalu straciła ona bliską osobę, swoją partnerkę/ dziewczynę/kochankę i nawet teraz po zakończeniu hospitalizacji jej kondycja psychiczna pozostawia wiele do życzenia.

Molly szuka spokoju, ale nie znajduje go. Jest w niej coś co na pierwszy rzut oka może budzić irytację. Jest napięta jak struna, rozedrgana i niespokojna. Swoimi niepokojami próbuje dzielić się z sąsiadami, ale spotyka się co najwyżej z politowaniem. Wszyscy opędzają się od niej jak od natrętnej muchy, która brzęczy im nad uchem i próbuje przekonać by zaangażowali się w podejrzane sąsiedzkie sprawy. Co jest zabiegiem bardzo udanym, to to że od początku Molly jest stawiana w roli 'tej nienormalnej’ i nie chodzi tyle o jej pobyt w szpitalu, co o przyjęcie roli osoby, która widzi coś podejrzanego i reaguje na to. Bo jak to tak można wtykać nos w nie swoje sprawy? Nie mój cyrk- nie moje małpy. Co dzieje się za ścianą zostaje za ścianą.  Widz nie wie na ile sąsiedzi Molly faktycznie nie słyszą niczego podejrzanego, a na ile stoi za tym zimna obojętność.

Kolejne kadry odzwierciedlające postępujące załamanie psychiczne kobiety i jej bezradność budzą skojarzenie z najlepszymi, klasycznymi dramatami psychologicznymi i paranoid thrillrami. Zabiegi operatorskie sprawiają, że możemy odnieść wrażenie jakoby oko kamery bezlitośnie penetrowało wnętrze głowy naszej bohaterki. Drażniące nerwy dźwięki pojawiają się niespodziewanie po długich momentach całkowitej ciszy. Wszystko zdaje się być obliczone na psychiczne znękanie widza, który choć trochę utożsami się z położeniem Molly.

Finał tej psychodeliczno smutnej historii przynosi coś na kształt ukojenia. Dylematy zostają rozstrzygnięte i można odzyskać spokój. W sumie mamy tu dość ciekawe, a jednocześnie proste zakończenie. Nie jest to chwyt szczególnie oryginalny, chyba, że zechcecie w tym pogrzebać, zastanowić się, po interpretować. Chcecie?

Moja ocena:

Straszność: 1

Fabuła:8

Klimat:8

Napięcie:7

Zabawa: 7

Zaskoczenie:6

Walory techniczne: 8

Aktorstwo:8

Oryginalność: 5

To coś:7

65/100

W skali brutalności: 1/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.