Top

Biblia Horroru

Na początku był lęk...

Horror psychologiczny

Zrób ten film

Stopmotion (2023)

Niedościgniona w sztuce animacji poklatkowych Suzanne Blake zapada na reumatoidalne zapalenie stawów, które ogranicza jej ruchomość na tyle, że nie jest w stanie własnymi rękami ukończyć swojego ostatniego filmowego projektu. Pomocą ma jej służyć córka, Ella, wrażliwa dusza i aspirująca artystka. Niestety córka nie jest w stanie wypełnić założonych przez matkę postulatów. Gdy frustracja Suzanne sięga zenitu odbija się to na jej zdrowiu. Podczas wspólnej pracy z córką kobieta doznaje udaru i zapada w śpiączkę. Ella w poczuciu obowiązku, a także chęci udowodnienia matce swoich zdolności postanawia sama dokończyć jej film. W zaaranżowanym przez jej chłopaka Toma studiu w wymarłym apartamentowcu przystępuje do pracy, jednak zamiast weny w jej głowie pojawia się coś innego.

Robert Morgan, znany animator poklatkowy nad swoim debiutanckim horrorem pracował ponad dziesięć lat. I nie chodzi nawet o samą konieczność prac w postprodukcji, które wymusiła na nim jego własna koncepcja 'teatru kukiełkowego’, ale o sam okres od narodzin pomysłu, po znalezienie czasu na jego spisanie i wreszcie znalezienie środków na realizację i na koniec właściwą pracę na planie. Twórca zafascynowany samym aktem tworzenia przelał w końcu na papier swoje przemyślenia dotyczące artystycznych zmagań z żywiołem sztuki, która czasem wymyka się spod kontroli.

Film artystyczny, film intelektualny, film nudny niestety. Bardzo zgrabnie zapowiadająca się warstwa dramatyczna mająca oferować nam obraz psychicznej dezintegracji wrażliwego umysłu poprzedzoną przez spektakl psychicznej przemocy zniknęła w formie zdającej się być oczkiem w głowie Morgana. Ciekawa koncepcja fabularna szybko wytraca odbicie w zderzeniu z bardzo nierównym tokiem narracji, która przykuwa uwagę tylko we fragmentach. Tej uwagi widza – mnie konkretnie – twórcy utrzymać się nie udało. Bardzo mi szkoda tego projektu, bo pod względem technicznych akrobacji jakich dokonał Morgan jest bezsprzecznie dziełem oryginalnym i wizualnie nowatorskim – upiorna jest ta mięsna kukiełka, upiorny jest jej świat, ale jakoś zabrakło mi w tym przewodnictwa.

Co do mojej interpretacji stanu faktycznego, to osobiście małą towarzyszkę podróży Elli traktuję jako kompilację głosu wewnętrznego krytyka, który zastępuje jej matkę- Ella tak bardzo nie wierzy w siebie, że musi komuś oddać pałeczkę przywództwa w projekcie, choćby urojeniu – i wewnętrznego dziecka, które zmaterializowało się by szturmem przejąć kontrolę nad jej wolą – tą samą wolą, która wpędza ją w upokarzającą myśl, że nie znaczy nic. Tak to widzę. Jeśli zdecydujecie się na seans to dajcie nać co myślicie. Czy warto tego Wam nie powiem z pełnym przekonaniem, bo nie jest to dzieło zdolne wziąć szturmem każde czarne serduszko fana horroru, więcej myślę, że ma na to raczej małe szansę. Stanowi natomiast ciekawostkę jeśli idzie o formę.

Moja ocena:

Straszność: 1

Fabuła: 4

Klimat:8

Napięcie:5

Zabawa:4

Zaskoczenie:5

Walory techniczne:8

Aktorstwo:7

To coś: 6

Oryginalność:8

56/100

W skali brutalności: 1/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Na pokuszenie

Hanyo/ Pokojówka (1960)

Mąż i ojciec dwójki (wkrótce trójki) dzieci, Dong-si Kim pracuje w szkole dla dziewcząt ucząc muzyki. Pewnego dnia znajduje list miłosny, który napisała do niego jedna z młodziutkich uczennic. Mężczyzna donosi o tym dyrekcji szkoły, a zakochana pannica za tak niemoralne zachowanie zostaje wydalona ze szkoły. Wkrótce na progu jego domu zjawiają się kolejno dwie dziewczyny – pierwsza chce pobierać lekcje gry na pianinie, druga ma zostać zatrudniona jako pokojówka. Obydwie mają jednak wobec nauczyciela zupełnie inne plany.

Czarno-biały film, „Pokojówka” Ki-young Kim’a z 1960 roku położył podwaliny pod współczesne koreańskie kino grozy. Nakręcony w czasach złotej ery koreańskiego kina odbiegał od popularnych wówczas romansów z happy endem, bardziej pasując do mniej popularnego gatunku shinpa traktującym o mrocznej stronie namiętności utrzymanym w gotyckiej estetyce. Scenariusz powstał w oparciu o prawdziwą historię morderstwa, ale nie udało mi się znaleźć szczegółowych informacji na temat tej niefartownej inspiracji.

Faktem jest, że obraz był odczytywany jako zwiastun obyczajowego przewrotu, bo mówił głośno o tym, o czym kultura kazała milczeń. Ki-young Kim wykorzystuje w nim popularny w amerykańskich filmach noir motyw kobiety fatalnej, której namiętna natura sprowadza na mężczyzn nieszczęście, a mniej szczęśliwe rywalki wpędza do grobu. Powiem Wam, że bardzo ciekawie ogląda się taki żywiołowy, ekspresyjny popis kobiecej energii uwieziony w sterylnym akwarium azjatyckich konwenansów. Współczesny widz może na te ekscesy zareagować ironicznym uśmieszkiem, ale nie da się ukryć, że jest to coś szalenie oryginalnego i osobnego.

Na bardzo małej przestrzeni ciasnego mieszkanka rozgrywa się dramatyczna opowieść o wielkich nadziejach i jeszcze większych lękach. Scenę otwierającą stanowi rozmowa żony i męża. Bezimienna w tym filmie kobieta przysłuchuje się przemyśleniom swojego partnera na temat obyczajowego skandalu opisanego w gazecie: romans z pokojówką. Dong-si Kim nie wie, że wkrótce będzie miał okazję zweryfikować swoje bardzo prawilne poglądy, gdy to w jego domu pojawi się młoda i śliczna pokojówka. Serio, aktorska jest naprawdę śliczna. Wątpliwa natomiast wydaje się atrakcyjność głównego filmowego amanta.

Zupełnie niezrozumiałym dla mnie było czym gość wabi te ślicznotki (bo jest ich więcej). Może jakaś erotyka władzy? Może w Korei lata ’60 nauczyciel cieszył się jakąś niebywałą pozycją? Chyba nie, bo jego żona nie musiałaby wówczas całymi dniami ślęczeć nad maszyną do szycia żeby podreperować domowy budżet. Who know? Za to właśnie lubię stare filmy, za to lubię filmy z odległych kulturowo 'krain’ cobym miała co rozkminiać poznając świat przedstawiony.

Ewidentne jest, że pozycja mężczyzny w owym świecie jest zdecydowanie mocniejsza niż kobiet. Widać to nawet w relacji z dziećmi gdzie córka  traktowana jest o wiele gorzej niż syn, a ciężarna matka marzy o tym, by dzieckiem które teraz przyjdzie na świat był kolejny chłopiec. Dosłownie wszystko składa się na obraz męskiej potęgi, która jednak okazuje się śmiesznie mała w starciu z żywiołem kobiecości stosownie podsyconym podmuchem namiętności. Do czego to doprowadzi? Do niczego dobrego, wierzcie mi, jest na co popatrzeć. Sytuacja w domu Państwa Kim szybko staje się kuriozalna, a w swoim kuriozum przerażająca. Reżyser porządnie nagimnastykował się by zasugerować to czego pokazać nie mógł przez co przekaz staje się podwójnie intensywny. Z radością obejrzę remake, a słyszałam o przynajmniej dwóch.

Moja ocena:

Straszność: 1

Fabuła:8

Klimat:8

Napięcie:7

Zaskoczenie:6

Zabawa:7

Walory techniczne: 7

Aktorstwo: 8

Oryginalność: 8

To coś: 8

68/100

w skali brutalności: 1/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Jesteś i Cię nie ma

Black Rainbow/ Czarna tęcza (1989)

Martha Travis nazywa siebie medium. Przemierza kraj by na specjalnych pokazach prezentować swoje zdolności nawiązywania kontaktu ze zmarłymi. Przyciąga tłumy, a jej ojciec, Walter liczy zyski by skutecznie puszczać je 'przelewem’ 😉 Podczas jednego z takich występów Martha wprowadza w osłupienie mieszkańców przemysłowego miasteczka, gdy nawiązuje kontakt z duchem mężczyzny, który żyje. Jeszcze. Martha szczegółowo opisuje jego śmierć wbrew słowom jego małżonki, która zapewnia, że mężczyzna czeka na nią w domu. Gdy rzeczona uczestniczka wraca do domu i oczywiście zastaje tam zupełnie żywego męża na Marthę spada gniew lokalnej społeczności i oczywiście ojca, który już przelicza ile będzie go kosztować ta niesława. Wkrótce jednak okazuje się, że do swoich spirytystycznych talentów Martha może jeszcze dodać umiejętność jasnowidzenia.

„Czarna tęcza” z 1989 roku jest uznawana za jeden lepszych filmów w dorobku Mike’a Hodgesa, reżysera między innymi pierwszego sequela „Omena”, czy „Autostopowicza”.  Doceniono go raczej po latach niż bezpośrednio po premierze. Choć już wtedy zaskarbił sobie sympatię krytyków dystrybucji filmu tak w ojczyźnie jak i w Ameryce nie towarzyszyła wielka pompa. Oficjalna premiera z prawdziwego zdarzenia miała miejsce tylko w Japonii i tam film odnotował największe zyski. Tytuł nawiązuje bezpośrednio do scen, w których Martha doświadcza wizji z czarną tęczą, która poprzedza jej jasnowidzenie.

Fabuła filmu skupia się na wątkach paranormalnych. Pierwsze fragmenty pokazują nam w jaki sposób Martha i jej ojciec przygotowują się do występów. Czuć w tym bardziej biznes niż okultyzm. Początek show, w którym ewidentnie widać w jaki sposób Martha manipuluje swoimi odbiorcami każę nam sceptycznie patrzeć na jej poczynania. Tym większym zaskoczeniem będą dla nas kolejne sceny, gdy nasze medium gubi gdzieś scenariusz swojego show i wprowadza w osłupienie publikę. Myślę, że tę przed ekranami też 🙂 Kolejną mocną sceną jest już ta rejestrująca wypełnianie się jej przepowiedni. Jest krwawo, jest dynamicznie. Choć w dalszej części na arenę wprowadzony zostaje motyw śledztwa wokół śmierci mężczyzny, mnie osobiście nie dawało spokoju to w jaki sposób twórca uzasadni nagłą zdolność Marthy do jasnowidzenia. I czy aby na pewno o jasnowidzenie tu chodzi? Pojawia się postać dziennikarza, który żywo interesuje się tak przypadkiem Mathy jak i zgonem pracownika fabryki. Na tym ostatnim zresztą nie kończą się złe wróżby, bo Marcie udaje się nawiązać kontakt z następnymi duchami 'jeszcze żywych’ i przewidzieć ich zgony,

Słyszeliście o zjawisku bilokacji? To właśnie ono, jak deklarował twórca stanowi klucz do zrozumienia przedstawionych tu wydarzeń. Zjawisko o dość dyskusyjnej naturze jest jej fundamentem, ale nie tylko o tym będzie tu mowa. Ważne jest też to, dlaczego te czy inne osoby spotkał nagły i tragiczny zgon. Mamy tu bardzo czytelny odnośnik do korporacyjnych zapędów skutkujący degradacją środowiska. Obraz małej wylęknionej społeczności postawionej naprzeciw giganta, inserowany zresztą autentyczną historią śmierci kilku sygnalistów.

Badając społeczne tło wydarzeń trudno nie przyczepić się do prezentowanych tu rodzinnych dysfunkcji (relacja Marthy z ojcem jest bardziej niż skomplikowana), ale nie tylko o nią tu chodzi: odniosłam wrażenie, że opisywane tu środowisko traktuje jako pewien standard nadużywanie alkoholu przez ojców rodziny. Jest też oczywiście wątek religii oraz instytucji i biznesów jaki powstają wokół wiary. Bardzo ciekawie wypada tu rozmowa Wiliama z kaznodzieją, którego spotykają w pociągu. Jednym słowem: dużo grzybów w barszczu. Film na pewno wymaga niejakiego skupienia, ale to nie oznacza, że nie posiada walorów rozrywkowych. Ciekawa pozycja, pełna niewesołych nihilistycznych przemyśleń, którą warto poznać.

Moja ocena:

Straszność: 1

Fabuła: 7

Klimat:7

Napięcie: 6

Zaskoczenie:6

Zabawa:7

Walory techniczne:7

Aktorstwo: 8

Oryginalność: 7

To coś:7

63/100

W skali brutalności: 2/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Co z Ciebie wyrosło

Bad seed / Dziedzictwo zła (1985)

Wdowa, Christine Penmark samotnie wychowuje dziewięcioletnią córkę Rachel. Dziewczynka to ucieleśnienie dziecięcego uroku, pod wpływem którego zdają się znajdować wszyscy z najbliższego otoczenia dziewczynki. Wyjątkiem są osoby, które w jakiś sposób 'podpadły’ dziewczynce. Oni jednak, raczej nie będą mieli okazji się wypowiedzieć, bo dziwnym zrządzeniem losu przydarzyły im się śmiertelne wypadki. W pewnym momencie Christine zaczyna uważnie przyglądać się swojej córce i zdecydowanie nie podoba jej się to co dostrzega.

To już ostatni film z 'uniwersum’ „Bad seed”, więcej nie ma, więcej nie udało mi się znaleźć. Ta ekranizacja powieści Wiliama March’a pochodzi z lat ’80 i jest produkcją telewizyjną. Ba, miała być nawet serialem, ale jakoś nic z tego nie wyszło.

Zawsze mam dylemat czy takie produkcje traktować bardziej jako readaptacje, czy po prostu remake. Z uwagi na to, że nie znam literackiego pierwowzoru film mogę porównać jedynie z jego starszą wersją z lat ’50, lub z nowszą z roku 2018. Fabularnie stoi gdzieś pomiędzy, choć zdecydowanie bliżej mu do starszego brata. Z najnowszą ekranizacją łączy go wątek wdowieństwa jednego z rodziców, samotne rodzicielstwo, które odbiorca może traktować jako jedną z przyczyn pewnych problemów wychowawczych, jakie sprawia główna bohaterka 😉

Jednak znacznie więcej „Dziedzictwo zła” wiąże jednak z „Bad Seed” 1956. Odbieram ten fakt pozytywnie, choć da się zauważyć, że na poziomie scenariusza 'starszak’ wypada lepiej. Chodzi mi tu głównie o dialogi czy kreacje bohaterów. O ile młodsza odtwórczyni roli Rachel ustępuje starszej tylko w niewielkim stopniu, wypadając bardzo dobrze to między obiema Christine widzę kolosalna przepaść — na korzyść tej starszej of course. Co do dialogów, to zostały znacznie uproszczone, zabrakło mi tych naukowych dociekań, żarliwych dyskusji. Niemniej jednak ogólna koncepcja nie została zaburzona. Da się nawet zauważyć, że młodsza dziewczynka rozwija swoją psychopatię w szerszym zakresie. Niektóre sceny wypadają nawet lepiej: jak chociażby potyczka słowna pomiędzy Rachel a ogrodnikiem. Moja obsesja na punkcie „Bad seed” została więc dopełniona, wszystkie ekranizacje za mną. Ciekawa jestem, czy wśród Was znajdzie się drugi taki wariat jak ja.

Moja ocena:

Straszność:1

Fabuła:8

Klimat:7

Napięcie:7

Zaskoczenie:5

Zabawa: 7

Walory techniczne: 7

Aktorstwo:7

Oryginalność:6

To coś:7

62/100

W skali brutalności: 1/10

Wszystko jest pięknie

Don’t Worry Darling/ Nie martw się, kochanie (2022)

Alice Chambers i jej mąż Jack wiodą idylliczne życie w miasteczku Victory pośród Kalifornijskiej pustyni, założonym przez wizjonera i przedsiębiorcę Franka. Mieszkańcy tworzą tu niezwykłą społeczność, której funkcjonowanie zależne jest od dwóch czynników: owianej tajemnicą pracy mężczyzn w kwaterze Victory na pustyni i całkowitego odcięcia od świata zewnętrznego. Alice i jej sąsiadki przepędzają dnie popijając koktajle nad basenem i dbając o eleganckie domostwa. Jednak pewnego dnia Alice zauważa coś niepokojącego, w oddali na pustyni, chcąc to sprawdzić przekracza zakazaną granicę.

To już kolejny film w dorobku reżyserskim znanej aktorki Oliwii Wilde. Wilde wciela się tu też w jedną z ról i początkowo to ona miała zagrać samą Alice. Ostatecznie podjęła się roli jednej z jej przyjaciółek, a samą Alice zagrała Florence Pugh znana z „Midsommar”.

Filmowy scenariusz autorstwa Katie Silberman budził dyskusje i spore zainteresowanie i jeszcze zanim przesadzono o jego losie i oddano go w ręce konkretnej wytwórni. Wszystko za sprawą jego społecznego kontekstu. „Nie martw się kochanie” przypisywano krytykę kolonializmu (grupa białych, wydziela sobie płat ziemi i ustala na nim swoje zasady), feminizm (portret kobiety walczącej z przypisaną jej rolą) czy wreszcie uzewnętrznianie ludzkich lęków przed technologią i coraz śmielej wkraczającej w nasze życie sztucznej inteligencji. Dużo tego.

Realizując ten pomysł twórcy postawili na bardzo jaskrawą kolorystykę, słoneczna Kalifornia jest naprawdę słoneczna, wszystkie barwy są niezwykle intensywne, ujęcia są dynamiczne, a ścieżka dźwiękowa wyrazista. Dużo dbałości włożono w scenografię, tak by Victory naprawdę przypominało eden niezależnie od tego czy znajdujemy się nad ogrodowym basenem czy w domowej kuchni. Kosmiczny przepych. Wszystkiego jest tak dużo, że trudno się dziwić, że mieszkańców tego raju nie dotykają żadne niepokoje.

Prawie żadne, bo oto jedna z kobiet z sąsiedztwa przechodzi poważne załamanie nerwowe, co daje nam znać że jednak ta złota klatka ma ostre pręty. Wkrótce po tym nasza Alice przekracza widmową granicę, zagląda na drugą stronę rzeczywistości, do innego świata i chyba część tego świata przynosi ze sobą, bo oto zaczynają ją dręczyć złe sny i tragiczne przeczucia.

Żyjemy w świecie, który przyzwyczaił nas do tego, że rzeczywistość jest w pełni negocjowalna – jeśli Ci źle, zmień coś – ale najpierw musisz dostrzec, że coś jest nie tak. Trudno to zrobić gdy żyjesz w „Truman show”. To skojarzenie jest jak najbardziej trafne. Dorzućmy tu jeszcze „Żony ze Stepford” i „Matrixa” i mamy całą fabułę „Nie martw się, kochanie”.

Ten plastikowy obraz jest dość opresyjny i o ile na poziomie treści wszystko to było już powiedziane, to forma przekazu zdecydowanie zwraca uwagę. Ale czy to wystarczy? Filmowi dolega jednak rażący brak oryginalności i wtórność. Tych odwołań do innych tytułów jest jednak za dużo przez co trudno mu będzie przeprowadzić jakąś rewolucję, zaskoczyć widzów, czy skłócić ze sobą krytyków.

Moja ocena:

Straszność: 1

Fabuła:7

Klimat:7

Napięcie:6

Zabawa:8

Zaskoczenie:5

Walory techniczne:8

Aktorstwo:8

Oryginalność: 4

To coś:6

60/100

W skali brutalności: 1/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.

Sztuka patrzenia

Angustia/ Udręka (1987)

Fanka filmów grozy Linda wraz ze swoją przyjaciółką Patty udaje się do kina na seans z horrorem „The Mommy”. Podczas gdy Linda miło spędza czas przed ekranem Patty popada w coraz większe przerażenie. Czy to wpływ filmu czy coś więcej? „The Mommy” opowiada historię Johna Pressmana, samotnego asystenta okulisty, cierpiącego na postępującą utratę wzroku mieszkającego z upiorną matką, Alice. Kobieta posiada mesmeryczne zdolności, potrafi silnie wpłynąć na syna i robi to czyniąc z niego obłąkanego mordercę.

„Udręka” Bigasa Luny, katalońskiego reżysera, malarza i grafika to jeden z ciekawszych filmów lat ’80. Poniekąd wpisuje się w modną wówczas konwencję slashera, ale stosuje przy tym cokolwiek niecodzienny wybieg i estetykę, która zwróciła uwagę tak zwykłych widzów jak i krytyków filmowych.

Mamy tu do czynienia z koncepcją filmu w filmie, opowieści w opowieści, dwóch fabuł w jednej. Nie dowiadujemy się o tym od razu. Początek seansu poświęcamy na śledzenie „The Mommy”, jednak w pewnym momencie świat przedstawiony ulega rozszczepieniu i dowiadujemy się, że nie oglądamy tego filmu sami. Widzimy Lindę i Patty i innych widzów. Obserwujemy jak oglądana fabuła 'wnika’ w widza. Widzimy skutki hipnotycznej sesji jakiej poddawany jest John, ale też Patty i… ktoś jeszcze. Patty zdjęta przerażeniem jest przekonana, że bodaj za moment podziali los ofiar Johna. Wszystko za sprawą intensywności i sugestywności oglądanego obrazu. Możemy to potraktować jako wstęp do dyskusji o wpływie jaki brutalność kina może mieć na potencjalnego widza, albo po prosu cieszyć się ofertą dwóch horrorów w jednym.

Są filmy posiadające zdolność wyjątkowego wpływania na odbiorcę, dekonstruowania jego kruchej psychiki, poddawania w wątpliwość rzeczywistości. Taki właśnie wpływ posiada „The Mommy”, taki wpływ wywiera „Udręka”.  Obserwowanie kolejnych scen przekłada się na rosnący dyskomfort. Niezdefiniowane zagrożenie, klaustrofobiczna atmosfera sali kinowej i wreszcie niezwykle żywe i graniczne przeżycia Patty podbijają poziom niepokoju. Napięcie cały czas rośnie, a my jesteśmy wręcz bombardowani kolejnymi psychodelicznym ekspozycjami. Nie mamy tu do czynienia z makabrą w dosłownym rozumieniu, ale chirurgiczna precyzja kolejnych ujęć daje nam wrażenie, że jesteśmy nie tylko świadkami a uczestnikami wydarzeń. Świetne kino.

Moja ocena:

Straszność: 3

Fabuła:8

Klimat:9

Napięcie:8

Zaskoczenie: 7

Zabawa:8

Walory techniczne: 9

Aktorstwo:8

Oryginalność: 8

To coś: 8

76/100

W skali brutalności: 1/10

Gdzie obejrzeć

Zasilane przez JustWatch

Widżet zawiera linki afiliacyjne.